Brian BAGGINS
Çeviri: Kurtuluş Özgür YILDIZ
1 Ocak
Rus birlikleri, Alman saldırısına karşı (Kuzey cephesinde) Riga’yı inatla savunurken Romanya (Merkez) cephesi birlikleri ilk yenilgi sonrası geri çekilir. Kafkasya (Güney) cephesi görece sakin. Ordunun morali epey kötü: Askerlerin büyük bir kısmı Rus sınırlarının genişletilmesi amacına inanmıyor. 1916 yılı içinde 1,5 milyon asker firar etmiş. Asker ailelerinin büyük kısmı açlığın pençesinde (ülkedeki çiftçilerin %50’si savaşmakta) ve bunların toprakları kulaklar (dönemin Rus toprak ağaları) tarafından ele geçirilmiş.
Bu sırada etnik azınlıklar da büyük bir baskı altında. Çar, kamuda görevli bütün Yahudilerin kovulmasını ve sakat Yahudi askerlerin Sibirya’ya sürülmesini emreder.
9 Ocak
Üye sayısı 24,000’e ulaşan Bolşevikler, Kanlı Pazar anısına gösteriler düzenlenmesine destek olur. Başlıca Bolşevik liderler hapiste ya da sürgündedir, bu nedenle parti kararlarının büyük kısmı aşağıdan yukarıya doğru alınmaktadır. Moskova’da 30 bin işçi gösterilerde greve çıkmışken bu sayı Petrograd’ta 145 bindir. Bakü, Nizhni Novgorod, Novocherkassk, Voronezh, Kharkov, Don Rostovu, Donbass bölgesi ve diğer şehirlerde de bir günlük grevler yapılır.
26 Ocak
Savaş Sanayi Kurulu’nun parçalarından olan İşçi Grubunu temsil eden üyeler yeni bir Geçici Hükümet için başvuru yapınca gizli polisçe tutuklanırlar.
31 Ocak
Petrograd açlığın pençesinde. Kentin buğday stokları en fazla 10 gün daha yeter. Et arzı tamamen bitti. Dondurucu soğuklara karşın uzun gıda kuyrukları var. Kadınlar kalabalıklar halinde dükkanlara dalıyor.
10 Şubat
Devlet Konseyi üyesi Mikhail Rodzianko, Çar 2. Nikolay ile sarayında görüşür ve ülke çapındaki kitlesel ayaklanmalara dikkat çeker. Rodzianko bu büyük çalkantının durulması için Duma’nın güçlendirilmesinde ısrar eder. 2. Nikolay umursamaz.
Bu sırada Bolşevikler, 1915’te savaşa karşı olmaları nedeniyle tutuklanan Duma’daki Bolşevik üyeler için bir grev düzenlerler.
14 Şubat
Bolşeviklerin çağrısıyla başlayan grev sürerken, yeni çalışma dönemini açan Taurida Sarayı’ndaki Duma’ya (Çar’a karşı) destek amacıyla Menşevikler de grev çağrısı yapar. 58 farklı fabrikada 90 bin işçi greve çıkar. Polisin tutuklamaya kalktığı göstericiler direnir. Menşeviklerin umduğu gibi işçiler Taurida Sarayı’na yürümez. Bolşevik Petrograd Kurulu Çarı devirme çağrısı yapar.
22 Şubat
Çar, Mogilev’deki Genel Karargâhı terk eder. Bu sırada Putilov tesisindeki işveren lokavta başlar.
23 Şubat
Uluslararası Kadın Günü’nde fitili ateşlenen Şubat Devrimi başlar. Çoğu asker eşi olan tekstil dalındaki militan kadın işçiler, kendi sendika yönetimlerinin kınamasına karşın Petrograd’ta yoğun katılımlı bir grev başlatır. 128 bin işçi sokaklardadır ve en temel taleplerden birisi Dünya Savaşı’na son verilmesi ve gıda arzının artırılmasıdır. Burjuva tarihçiliği bu eylemleri “Ekmek kalkışması” olarak anar.
24 Şubat
200 bin işçinin katılımıyla grev neredeyse iki katına ulaştı. Yaklaşık olarak Petrograd’taki sanayi işçilerinin yarısı grevde. Grevin talebi artık büyük ölçüde otokrasinin sona ermesi ve savaşın bitmesi. Grevdeki işçiler askerlerle ve Kazaklarla yakın bağ kurarlar ama polis nefreti şiddetle sürer.
25 Şubat
Vyborg (Bolşevik) işçileri emniyet müdürlüğünü basarak Hükümetle telefon bağlantısını keser. Polisle silahlı çatışmalar olur, çok sayıda ölen ve yaralanan vardır. Bu sırada İmparatoriçe Aleksandra, 2. Nikolay’a şunları yazar: “Bu köktenci bir girişim, oğlan ve kız çocukları koşarak “ekmeğimiz yok” diye bağırıyor… bütün bunlar elbette geçecek.” General Kabalov (Petrograd Garnizonu Komutanı) Çar’ın emirlerine göre hareket ederek bütün gösterileri önlemek için ne gerekiyorsa yapmakla tehdit eder.
26 Şubat
Pazar günü şafakla birlikte polis, Bolşevikler dahil devrimci örgütlerin yüzü aşkın önderini tutuklayan geniş çaplı bir operasyon yapar. Çar’ın emirlerine göre hareket eden General Kabalov’un askerleri grevdeki işçilerin üzerine ateş açar. 169 işçi ölür, bini aşkın kişi yaralanır. Saat 16.00’da Pavlovski Alayı’nın 4. bölüğü işçilere ateş açan birliğin üzerine yürür. Yolda polis bölüğü durdurmaya çalışır ve silahlı çatışma çıkar. General Kabalov, bölüğe silahlarını bırakmasını emreder; bazı askerler emre uymaz ve protestoculara katılır. Vyborg ilindeki Bolşevik işçiler olayları silahlı bir ayaklanmaya çevirmeyi planlar.
27 Şubat
Bolşevik ajitatörler, yalnızca iyi ilişkiler başlatmak amacıyla Volinski Alayı askerlerini ziyaret eder. Öğlen olmadan, askerler, önceki gün işçilerin üzerine ateş açan bölüğün komutanını öldürmeye karar verir. Askerler silahlanarak alayın kalanını da ayaklandırır. Öğleden sonra Litovski ve Preobrazhenski alayları da bu yeni orduya katılır ve ana silah deposundan 40,000 tüfeği dağıtırlar. Silahlanmış olarak Kresty hapishanesindeki siyasi mahkûmları salmaya giderler.
Geceyle birlikte, bir gün önce grevci işçilere ateş açma emri verilen Petrograd garnizonun 66,000 askeri, silahlanmış olarak grevci işçilere katılır. Bolşevikler yeni bir hükümetin kurulması için ajitasyonu sürdürür ve Petrograd’ın seçilmiş (işçi, köylü ve asker) delegeleri Taurida Sarayı’na ulaşarak Yürütme Kurulu oluşturur. Her ne kadar alt tabakadan Bolşevikler devrimci bir eylem yaratmakta son derece başarılı olmuşsa da Sovyetlere seçimlerde bu başarı sonuçlara yansımaz. Her şeyin daha iyi olacağına dair söz veren Menşevikler ve SR’ler daha çok temsiliyet kazanır. Her iki parti de olmakta olan devrimin kapitalist olması gerektiğini, toplumun belirsiz bir gelecekte sosyalizme geçilebileceğini öngörür. Menşevik N.S. Chkheidze Sovyet lideri olur.
Bu sırada eski düzenin çarkları döner. Rodzianko, bir eylem yoluna karar vermek üzere Duma’dan toplanmasını ister. Grup, Çar’dan yetkilerini Başbakan’la paylaşarak kendini kurtarmasını isteyen bir Geçici Kurul oluşturur. Çar reddeder.
28 Şubat
Devrimci yığınlar Moskova’yı ele geçirir. Çar’ın bakanları tutuklanır. Geçici Kurul ordunun kontrolünü üstlenirken Kronstadt denizcileri subaylarına karşı ayaklanır. Petrograd Sovyetinin gazetesi olan Izvestia’nın ilk sayısı çıkar.
1 Mart
İşçi ve Asker Sovyeti Delegelerinin ilk Birleşik Oturumunda aldıkları 1 sayılı Sovyet Kararı: Askeri birliklerin tamamında Asker Kurulları seçilecek. Karar gereğince askerler artık Asker Sovyet’inden ve yerelde seçilmiş kurullarından emir alacak. Sovyet, üyelerinin yakında kurulacak hükümete katılmaktan alıkoyar ama Duma’nın yetkisini tanır.
2 Mart
Sovyet ve Duma yeni hükümetin oluşumu hakkında tartışmayı sürdürür. Sovyet oturumunda Bolşevikler toprak, barış ve 8 saatlik iş günü sorunlarına odaklanılmamasını eleştirir. Geçici Kurul’un istemi üzerine 2. Nikolay tahttan çekilir ve yetkilerini, yetkilendirilmeyi reddeden kardeşi Mikail’e devreder. Böylece, monarşiyi Geçici Hükümetle yan yana yaşatma umutları söner. İşçiler, askerler ve gençler caddeleri doldurur, Çarın heykellerini yıkar ve imparatorluk simgelerini ateşe verir. Çara sadık polisler göstericilere pusu kurup ateş açar ama silahlı Sovyet askerleri bu polisleri yakalar ve tutuklar. Ama kalabalığın arasında kalan polislerin sonu feci olur.
3 Mart
Petrograd Sovyeti Yürütme Kurulu 2. Nikolay’ın tutuklanmasına karar verir.
5 Mart
Dünya Savaşında barış yanlısı tutumu nedeniyle kapatılan Pravda’nın kapatıldıktan sonraki ilk sayısı yayınlanır.
6 Mart
Geçici Hükümet tüm siyasi mahkûmlar için genel af ilan eder.
8 Mart
Petrograd Sovyeti, Geçici Hükümet ile iletişim sağlama organı olarak bir İletişim Komisyonu oluşturur. Bu arada Geçici Hükümet Finlandiya’ya talep ettiği bağımsızlığı vermeyi reddeder.
9 Mart
Geçici Hükümeti dünyada resmen tanıyan ilk ülke ABD olur. Hükümetin savaşı sürdüreceğine dair güvence vermesinden iki gün sonra da Fransa, İngiltere ve İtalya tanır.
12 Mart
Stalin afla salıverildikten sonra Petrograd’a gelir. Üç gün sonra Pravda’nın editör kuruluna katılır. 12 Mart’ta Geçici Hükümet ölüm cezasını kaldırır.
14 Mart
Petrograd Sovyeti “tüm dünya halklarına” seslenerek ilhak ya da tazminat olmaksızın 1. Dünya Savaşı’na son veren bir barışın güvencesini verir.
17 Mart
Polonya bağımsızlık ister. Geçici Hükümet reddeder.
18 Mart
Stalin, Petrograd İşçi ve Asker Sovyeti Delegeleri Yürütme Kurulu üyesi olur.
19 Mart
Geçici Hükümet ülkedeki gıda krizine ve topraklarını kullanma haklarından mahrum bırakılan köylülere çare olacak tarım yasasını geçirmeyi reddeder. Hükümet bunun yerine vurguncuları ve toprak gaspçılarını kınar.
20 Mart
Geçici Hükümet daha önce monarşi tarafından konmuş olan dinler ve etnik unsurlar üzerindeki bütün sınırlamaları kaldırır. Özel eğitim kurumlarında ve defter tutmada Rusça dışındaki dillere de izin verilir.
21-22 Mart
Oldukça kısaltılmış da olsa Lenin’in Afar’dan ilk mektubu yayımlanır.
27 Mart
Troçki New York sürgününden Rusya’ya doğru yola çıkar. Bu sırada Geçici Hükümet, tamamen Rusya’nın savunulması amacıyla savaşı sürdüreceğini ilan eder. Bu durum, bu yeni biçimlendirmeyi kabul eden Petrograd Sovyeti ile arayı bulan bir konumdur.
31 Mart
Plehanov yaklaşık 40 yıl sürgünden sonra Petrograd’a ulaşır. Plehanov artık başka biridir ve sınırların korunması için savaşı ve Rusya’da kapitalizmin gelişmesini destekler.
3 Nisan
Lenin, Zinovyev ve diğer Bolşevikler İsviçre’deki sürgünden dönerek Petrograd’a gelir. Tren istasyonda işçilerden, askerlerden ve parti üyelerinden oluşan coşkulu bir kalabalık tarafından karşılanırlar.
4 Nisan
Lenin Nisan Tezleri’ni açıklar. Bolşevikler eğitsel amaçlı olarak işçilere Rusya’da Siyasi Partiler ve Proletaryanın Görevleri kitapçığını hazırlar. Bu sırada Troçki’yi taşıyan vapur Kanada’da İngiliz Donanması tarafından durdurulur, Genel affa ve gerektiği gibi düzenlenmiş vizesine karşın, savaş karşıtı pek çok sosyalistle birlikte Troçki de İngiliz hapishanesine atılır.
12 Nisan
Geçici Hükümet toplantı ve sendikalara izin veren yasayı çıkarır.
18 Nisan
Rusya’da geniş çaplı 1 Mayıs kutlamaları yapılır. Bu sırada Dışişleri Bakanı Milyukov, müttefiklere Rusya’nın, zafer elde edilene ve yeni sınırların ilhakı tamamlanana kadar savaşmayı sürdüreceğine dair gizli bir vaatte bulunur.
20 Nisan
Miliukov’un gizli açıklaması sızdırılır, öfkeli askerlerin silahlı gösteri çağrıları sonucunda caddeler iki gün boyunca boşalmaz. Bolşeviklere göre Miliukov’un istifası yetmez, yeni bir Sovyet hükümeti kurulmalıdır, parti üyelerine yeni yönergeler verilir.
1 Mayıs
Petrograd Sovyeti, Bolşevik kınamasına ve 1 Mart tarihli Sovyet kararına karşın yeni bir Koalisyon Hükümeti kurulması lehine oy verir. Haftalar öncesinden Lenin bu İkili İktidarın tehlikeleri hakkında uyarıda bulunmuştu. Ertesi gün Miliukov istifa eder.
4 Mayıs
İngiliz Hükümetinin serbest bıraktığı Troçki, Rusya’ya ulaşır.
10 Mayıs
Sovyet işçi ve Asker Delegeleri, yalnızca terhis edilmiş ve yaralanmış askerlerin yedek er olabilmesi kararını alır. Lenin buna dair eleştirilerini açıklar.
17 Mayıs
Kronstadt Sovyeti kendisini Kronstadt’ın tek yetkili idari gücü ilan eder.
31 Mayıs
Kadet Partisi üyesi Savaş Bakanı Guchkov kendine karşı yapılan sokak gösterileri sonrasında istifa eder. Krensky onun yerine geçer.
3 Haziran
Birinci Rus Sovyetleri Kongresi Petrograd’ta başlar. Kongre neredeyse oy birliği içinde Dünya Savaşı’na son verilmesini kabul eder, Bolşevik protestolarına karşın da büyük şaşkınlık yaratan bir kararla Geçici Hükümeti destekler. Menşeviklerin ısrarla Bolşeviklerin silahsızlandırılmasını savunması gerilimi yükseltir çünkü bu istem uygulamada Asker Sovyetlerinin silahsızlandırılması demektir. Şubat Devrimi Termidoru kaynamaya başlar. Bolşevikler iktidarın Sovyetlere verilmesinde ısrar eder.
5 Haziran
Finlandiya (Rusya sınırlarına dahildir) Parlamentosu Finlandiya’nın, dış politika ve savaş haricinde egemen bir devlet olduğunu ilan eder. Geçici Hükümet, askeri birlikleri parlamentonun üzerine gönderir ve parlamento kısa sürede dağılarak kendini fesheder.
10 Haziran
Merkezi Rada olan (Kiev’de 4 Mart’ta kuruldu) Ukrayna bağımsızlığını ilan etti. Sürmekte olan Sovyetler Kongresi bağımsızlık ilanını oy birliğiyle destekler.
Bu sırada Bolşeviklerin Hükümete karşı planladıkları gösteri yasaklanır. Sonrasında Menşevikler tek tek fabrikalara giderek işçilere gösterilere katılmamalarını söylediklerinde azarı yerler. Menşevikler yığınların komplosunu görür – “Yığınlar Bolşevikleri destekliyor” – ve gizlice Kazaklardan Bolşevikleri ezmelerine yardımcı olmalarını isterler ki Kazak atamanı şu yanıtı verir: “Biz Kazaklar asla Sovyetlere karşı gelmeyiz.” Bütün alaylar, Sovyet kararlarının tamamına uymayı kabul eden parti politikasına bağlı kalan Bolşevik ön kabul temelinde gösteri yasaklarını kabul etti.
11 Haziran
Menşevikler Bolşeviklere saldırmayı sürdürür, tutuklanmalarını ister ve Alman güdümünde olduklarını ileri sürer. Günler süren tartışmalar sonrasında Menşevikler işçilerin silahsızlandırılması taleplerinden vazgeçer. Sonrasında, 10 Haziran protestolarının dağılmasıyla birlikte, desteklerinin eridiğini gören Menşevikler 18’inde gösterilerin yapılmasını önerir ve Sovyet bu kararı geçirir.
18 Haziran
Kerenski morallerin çok kötü, arz ve lojistiğin berbat olduğu, sağlam bir stratejik düşünüşün yokluğunda Doğu Cephesinde yeni bir saldırı başlatır. Alman karşı saldırısının sonucu çok ağır olur: 150,000 Rus ölür, 250,000 kadarı yaralanır. Barış taraftarı Bolşevikler savaşa karşı 400,000 işçi ve askerle Petrograd, Moskova, Ekaterinoslav ve diğer kentlerde büyük katılımlı gösteriler gerçekleştirir ve bu gösterilerde protestocular Bolşeviklerin çizgisini yansıtan pankartlar taşır.
Aynı anda, gösterilerin ardına sığınan anarşistler birçok hapishaneye saldırarak 460 suçluyu “özgür” bırakır. Geçici hükümet bu duruma Bolşeviklerin destek verdiği propagandasını yayar. Çok sayıda Petrograd anarşisti tutuklanır.
21 Haziran
18 Haziran gösterileri sonrasında Putilov fabrikasındaki işçiler greve çıkar. 70 başka fabrikadan işçilerle birlikte Bolşevikler Putilov işçileriyle buluşur, yakınmalarını paylaşır ama itidal çağrısında bulunur. İşçiler açlıktan ölmek üzeredir. Askerler eve gönderilerek tarlalarını sürmeyi talep eder: 1. Makineli Tüfek Alayı “müfrezelerin yalnızca savaş, devrimci bir nitelik kazandığında cepheye gönderileceğini” ilan eder. Emre itaatsizlikten askerlerinin tamamı tutuklanan tümenler var. Askerler Bolşeviklerden bir an önce hükümeti devirmesini ister ama Bolşevikler Sovyetlerin tamamının desteğini gereksinimini duymaktadır. Lenin, yaşanmakta olan sıkıntıların Sovyet değişimine yol açarak gerçekten demokratik bir Sovyet devriminin başarılacağını anlar.
23 Haziran
Kronstadt anarşistleri, zor kullanılmasına gerek bırakılmadan Petrograd anarşistlerinin serbest bırakılmasını talep eder.
24 Haziran
Izvestia, Geçici Hükümetin binlerce işçinin işsiz kalmasına yol açacak, Petrograd’taki kimi fabrikaları kapatma planını yazar. Bu sırada Oranienbaum garnizonları hükümete, Kronstadt’ı desteklediklerini bildirir.
26 Haziran
Grenadier Muhafız Alayı cepheden döner ve Kronstadt anarşistlerine katılır.
1 Temmuz
- Makineli Tüfek Alayı şunu talep eder: Bütün iktidar Sovyetlere!, aynı anda 3. Piyade Alayı öncekilerin yerine 14 yeni cephe bölüğünü göndermeyi reddeder. 1. Makineli Tüfek Alayı Oranienbaum’dan Petrograd’a yürür. Geçici Hükümet içinde iktidarı paylaşan Sovyet Yürütme Kurulu bunlara eve dönmelerini söyler ama askerler reddeder. Bolşevikler makineli tüfekçiler için yemek ve konaklama ayarlar. Tarihçi/gözlemci Sukhanov’a göre Petrograd’taki bu günler “bir tür patlamanın kıyısına gelindiğini duyumsatıyordu.”
3 Temmuz
Temmuz Günleri: Cepheye gitme emrini aldıktan sonra binlerce makineli tüfekçi silahlı ayaklanma konusunda bir toplantı düzenler. Anarşistler yangına körükle giderken Bolşevikler yatıştırıcı olmaya çalışır. Askerler, silahlı olarak yürüyüşe geçmeye karar verir ve fabrikalara heyetler göndererek işçileri kendilerine katılmaya çağırır. On binler, Bütün İktidar Sovyetlere! talebiyle yürümektedir.
Bolşevikler taktik değiştirir. Artık kitleleri yatıştırmak yerine, kamu kurumlarına barışçı yürüyüşlere, heyet seçimlerine ve taleplerini Sovyetlerin Yürütme Kuruluna sunmalarını desteklemeye karar verirler. Kitleler kabul eder.
Bu sırada hükümet ülkenin her yanındaki birlikleri başkenti savunmaya çağırmaktadır. Menşevikler ve SR’ler ayaklanma nedeniyle Bolşevikleri kınarken Sovyetleri tehdit ettiklerini ileri sürerler. Petrograd Sovyeti, önderlik oluşumunu değiştirir ve Bolşevik çoğunluğun eline geçer. Daha da güçlenen Bolşevik çoğunlukla iş birliği yapmayı reddeden Menşevikler ve SRler çoğunluklarını kaybederek ayrılır. Sovyet Yürütme Kurulu hala kontrollerindedir ve yerel Sovyetlerle Sovyet Yürütme Kurulu arasındaki uçurum giderek derinleşir.
4 Temmuz
Sabah 3.00’te 80 bin işçi ve asker Tauride Sarayı’na ulaşır. Askeri okul öğrencileriyle (Junker) karşı karşıya gelir, pankartlar yırtılır. Ateş edilir ama facia önlenir. Bolşevikler sabahın ilk saatlerini göstericileri nasıl düzenleyeceklerini belirlemekle geçirir.
Saat 11.00’de göstericiler yine toplanır. Artık alayın tamamı ulaşmıştır ama göstericilerin ön tarafında değildirler, büyük sayılara ulaşmış olan işçiler artık öndedir. Menşeviklerle SR’lerin etkisinin güçlü olduğu fabrikalarda bile her beş işçiden dördü gösterilere katılmıştır. Ülke, yoğun bir Genel Greve tanıklık eder. Lenin göstericilere seslenerek bütün iktidar Sovyetlere! sloganına güç katar.
Gösterilere Petrograd’ta 50 binden fazla kişi katılır. Cepheden ilk dönen askerler Geçici Hükümeti desteklemeye hazırdır ve yaklaşan devrimden korkmaktadır, bunlara göstericilere pusu kurmaları emredilir. Ölen ve yaralanan sayısı toplam 400 kadardır. Eli kanlı Menşevikler, sonunda göstericileri eve gitmeye “ikna” eder.
5 Temmuz
Sabah 6.00’da Hükümet saldırmaya başlar. Pravda ofisleri ve matbaası yok edilir. Broşür dağıtan işçiler sokaklarda öldürülür. Tarihin cilvesi olarak basından gelebilen son belgeler, Bolşeviklerin gösterileri durdurmaya çalıştığı belgelerdir. Sonrasında Hükümet ajanları, Bolşevik Merkez Kurulu ve Petrograd Kurulu merkezlerini, Kshesinskaya Sarayı’nı yağmalar. Önderlerinden, gösterilerin öcünü almak uğruna Sendika ve Sovyet işçileri fabrikalarda ve toplantı salonlarında tutuklanır. Neredeyse sıkıyönetim durumundakine eş sayıda polis dolan kentte korku ve yıldırı yöntemleri geniş ölçekli uygulanır; Lenin ya da Bolşevik adının ağızdan çıkması bile tutuklanmak için yeterlidir.
6 Temmuz
Yaklaşık 120 Kronstadt denizcisi teslim olup Peter ve Paul kalelerini vermeyi reddeder. Kızıl Muhafızlar (normal fabrika işçilerinden kurulu milis) denizcilere eşlik eder ve onları koruma üstlenimine uyar. Hükümet kuvvetleri barikat kurar ve kuşatma başlatır. Stalin iki taraf arasında aracılık eder ve bir anlaşma sağlar: Kronstadtlılar silahlarını bırakacak, buna karşılık özgürce Kronstadt’a döneceklerdir.
Genel Grev sona gelir, işçiler işbaşı yapar, tutuklanma korkusu yaygındır. Hükümetin başlattığı terör neredeyse histeriye dönüşür ve sayısız insan ajan olarak tutuklanır. Cephelerden çağrılmış olan bütün birlikler Petrograd’a ulaşır, büyük bir güç gösterisi yapılır.
7 Temmuz
Geçici Hükümet, Alman ajanı olduğu ve Bolşeviklerin ayaklanma çıkardığı iddiasıyla Lenin’in tutuklanması, ayrıca Petrograd garnizonunun dağıtılmasını emreder.
8 Temmuz
Lvov istifa ettikten sonra Kerenski, hükümetin başına geçer. Geçici Hükümet halkla ilişkileri iyileştirmeye çalışarak 17 Eylül’de kurucu meclis seçimlerini yapacağını, 8 saat iş günü, daha iyi iş güvenliği ve toprak reformu konularında mevzuat çalışması yaptıklarını duyurur. Bu sözlerin hiçbirisi tutulmaz.
11 Temmuz
Lenin saklanır.
12 Temmuz
Geçici Hükümet, cephede savaş mahkemeleri kuran (geri çekilenlerin idam edilmesi gibi yetkileri haiz) yasayı yeniden yürürlüğe koyar. Dahası, bütün radikal siyasi düşünceler yasaklanır, çok sayıda gazete kapatılır. 19’unda verdiği yanıtta Lenin, işçi hükümetinin “burjuvazinin gazetelerini kapatacağını” söyler.
18 Temmuz
General L.G. Kornilov Rus Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı olur.
24 Temmuz
İkinci Koalisyon Hükümeti kurulur; Kerenski kendisini başkanlığa atar. Menşevikler, Kadetler ve SR’ler hükümete katılır.
26 Temmuz – 3 Ağustos
Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 6. Kurultayı toplanır, 240 bin parti üyesi temsil edilir. Lenin saklanmakta olduğundan Merkez Kurul çalışma raporunu Stalin verir. Kurultay’da devrimin barışçıl yollardan gerçekleşmesinin olanaksızlığı karara bağlanır ve Parti demokratik merkeziyetçilik ilkesini benimser.
Ağustos
Mart ayından beri 568 işletme 104,000 işçiyi geçici olarak işten çıkarmış, sonra kapanmıştır. 1913 yılı fiyatlarına kıyasla ortalama fiyatlar %248 artmış ve bu en çok büyük kentlerde hissedilmiştir: Moskova’da fiyatlar %836 artmıştır. Bu arada gerçek maaşlar 1913’ten beri %57.4 azalmıştır. Ekmek miktarları fecidir; Moskova’da kişi başına bir hafta için 900 gram ekmek düşer. Bu ay içinde köylülerin ve askerlerin büyük mülk sahiplerinin topraklarına el koyduğu 440 vaka yaşanmıştır. Geçici Hükümet sayısız isyanla ucu ucuna başa çıkar.
3 Ağustos
Stalin, Bolşevik Merkez Kurulu’na seçilir.
12-15 Ağustos
Geçici Hükümet Moskova’da bir Devlet Konferansı düzenler. İşçi Sovyetleri Konferansın aksine ezici çoğunlukla genel grevden yana oy kullanır ama Petrograd Sovyeti 364’e 304 greve karşıdır. İşçiler bunu kısmen kabul eder ve tek bir gün grev yerine 400 bin işçi ayrılır. Petrograd Sovyetinin gericiliği sonucunda yeni seçimlerin yapılması için oylama yapılır ve 175’e karşı 4 oyla kabul edilir.
14 Ağustos
Devlet Konferansındaki bölünme, General Kornilov’un gelmesiyle somutlaşır. Kerenski yurtseverce kendi yetkilerini öne sürer, Miliukov şöyle açıklar: “Aslında yalnızca merhamet istiyordu.” Kornilov yenilginin ağır havası altında konuşur, dinleyiciler arasında müttefik diplomatları da bulunmaktayken tam bir askeri dikta kurmasına izin verilmezse Almanların Riga’yı alacağını ve Petrograd’ın düşeceğini belirtir. Söylem heyecanla sıraların arasından geçer, büyür, neredeyse bir açık savaş haline gelir. Hükümet tam olarak Sosyal Demokrasi ve Askeri Dikta arasında bölünür. Şaşırtıcı biçimde dünyaca ünlü anarşist Peter Kropotkin diktayla Rusya’nın savunulmasını destekler ve şöyle açıklar: “Birleşik Devletlere benzer bir federasyona gereksinimimiz var.”
18 Ağustos
Petrograd Sovyeti, Menşevik Başkan Cheidze’nin itirazlarına karşın ölüm cezasının kaldırılmasını oylar. Oylama 900’e karşı 4 kaldırılmasından yanadır. Yalnızca Menşevik Parti liderleri -Tseretelli, Cheidze, Dan, Lieber- karşı oy kullanmıştır. Geçici Hükümet 22’sinde Sovyet kararına uymayı kabul eder çünkü aksi durumda alacağı karşılıktan korkar.
19 Ağustos
Kornilov, Kerenski’den kendi ordusunu yeniden Petrograd’ta görevlendirmesini ister. Kerenski reddeder.
21 Ağustos
Almanlar, Kornilov’un dediği gibi, Riga’yı işgal eder. Hemen geri çekilen Rus ordusu Riga’yı savunmak için en küçük bir çaba göstermez ve Almanların “Bolşeviklerin yuvasını” işgaline izin verilir. Muhabir John Reed’e göre subayların çoğu ve burjuvazi askerler kuruluna ve Bolşeviklere yenilmektense Almanlara yenilmeyi yeğler. Kendi durumunun zayıflığını gören Kerenski cepheye bir gezi düzenler ve burada pek çok generale, askeri kontrolü sağlayacak bir “yönetmeliği” en kısa sürede hazırlayacağını vaat eder. Bu sırada Kornilov en sadık 4000 subayını (her alaydan 4 subay) çağırır ve en son Bolşevik ve Sovyet üyesine kadar hepsini darağacına çekme planını paylaşır. Kornilov Kerenski’nin askeri dikta fikrini bir istisna ile benimsemiştir ve o istisna da Kerenski’nin kendisidir.
22 Ağustos
Dikta ile ilgili uzlaşmaya vardığını sanan Kerenski Kornilov’dan Calvary birliklerini, sıkıyönetim ilan etmek için Petrograd’a göndermesini ister. Kornilov ağırdan alır.
25 Ağustos
Kerenski’ye, Kornilov’dan istediği Calvary birliklerini alacağı bildirilir. Geçici Hükümeti ve Sovyetleri ortadan kaldırmak için kendi gizli askeri gücü hazır duruma gelen Kerenski derin bir nefes alır. Kerenski’nin kendi partisi bile bu darbeden habersizdir. Satranç oynar gibi, Kornilov Kerenski’ye Petrograd’ın onun için çok tehlikeli olduğunu söyler. Kornilov, Kerenski’nin ‘güvenliğini kişisel olarak sağlamaktan’ mutluluk duyacaktır. Kerenski ikirciklenir.
26 Ağustos
Kerenski bir an için dikta hırsını bir kenara koyar ve Kornilov’a karşı komplo kurmaya başlar. Kadetler, Geçici Hükümetten çekilerek kazanacak tarafı beklemeye koyulur. Burjuvaziden güç verecek bir destek alma hamlesinde Geçici Hükümet en büyük Rus toprak sahipleriyle buluşur ve Sovyet Yürütme Kurulunun çok büyük karşı çıkışlarına karşın tahıl fiyatlarını iki katına çıkarmayı kabul eder. Bu sırada Bolşevik basın, yığınlara bir ayaklanma çağrısının olmadığını ve söylentilerin aksine hükümeti dağıtmaya çalıştığını söylemeyi sürdürür.
27 Ağustos
Kerenski tarafından Kornilov’a bir telgraf gönderilir: Komutayı bırakarak Petrograd’a gel. Kornilov bunu halka duyurur: Geçici Hükümette Alman ajanları var ve Hükümet Bolşevikler ve Sovyetler tarafından rehin alınmıştır, Riga’nın kaybından bunlar sorumludur. Kornilov üç Calvary birliğini Petrograd’ı zapt etmeye gönderir. Kerenski takatsizce bunlara durma emri verir ve Kornilov’u hain ilan eder. Bu arada Bolşevikler Petrograd işçilerinin savunma amaçlı silahlanmasını düzenler.
28 Ağustos
Kerenski gelgit yaşar ve gazetelerden Kornilov’un hainliği hakkındaki yorumlarını görmezden gelmelerini ister. Gazetelerse çoktan basılmıştır. Sabah haberlerinin okunmasıyla birlikte borsa hızla tırmanışa geçer: Burjuvazi Kornilov’un kazanacağından emindir. İngiliz askeri misyonu Kornilov’u desteklemek için gelecektir.
Ancak sıradan halkın, işçilerin planları başkadır. Kornilov’un askerlerinin bir kısmı Petrograd tren istasyonuna ulaştığında işçiler treni geciktirir. Kimi askerler ‘yanlışlıkla’ başka yönlere sevk edilir. İşçiler Kazaklarla yakınlık kurmuş ve içlerinden kimilerini politikalarına ikna etmişlerdir. Komutanları Krymov, içine dolan Bolşevik propaganda korkusu nedeniyle askerlerine Petrograd’a kilometrelerce uzaktaki köylere gitmelerini emretmiştir. Ancak yine de halkın içinden çıkan ajitatörler merkezi bir yönlendirme olmaksızın bu köylerde de Kazakların Sovyet benzeri toplantılarını yapmalarını sağlamaktadır. Kornilov’un “Zalim Birliği” de benzer bir durum yaşamakta, komünist ajitasyonlar sonrasında kızıl bayrak açarak komutanlarını tutuklamaktadır. Devrimin şevki, yığınlara hızla nüfuz etmektedir.
29 Ağustos
Neredeyse Petrograd’taki her mahalle Kızıl Muhafızları örgütlemişti ve artık toplamda 40 bin silahlı işçi, binlerce destek personeli var. Demiryolu işçileri Kornilov’un ilerlemesini durdurmak için rayları bozuyor; posta ve telgraf işçileri iş yavaşlatıyor ve askeri iletişimi sekteye uğratıyor, yazışmaların bir örneğini Bolşeviklere ulaştırıyor. Kızıl işçiler için 16 saatin altında gün seyrektir. Bolşevik askerler Kronstadt ve Vyborg’a ulaşmaya başlar. Bu arada Kronstadt ve Vborg’taki garnizonlar ayaklanır ve Kornilov’a bağlı olduğunu söyleyen subayları vurur.
30 Ağustos
Sovyet, Kornilov’un yenildiğini duyurur, askerlerinin morali artık tükenmiştir.
1 Eylül
Urallar, Donbas, Merkezi Sanayi Bölgesi, Ukrayna, Beyaz Rusya, Orta Asya ve benzeri yerlerden Sovyet Merkezi Yürütme Kuruluna destek seli yaşanır. 126 yerel Sovyet, Petrograd Sovyeti’nin iktidarı almasını talep eder. Petrograd Sovyeti Bolşevik Partiyi destekleme kararı alır. Menşevikler ve SR’ler işi sündürmeye çalışır ama oylama sonucu yıkıcıdır: 279’a 115. Bu, dört büyük kentte, Petrograd, Ivanovo-Voznesensk, Kronstadt ve Krasnoyarsk’ta Bolşevikler desteğini sağlar. Köylülerin toprağa el koyma vakalarının sayısı 958’e çıkar. Bu arada Kerenski açıkça Rusya’nın “Cumhuriyet” olduğunu ilan ederek General Kornilov’u tutuklar.
2 Eylül
Bütün Sovyetlerin (Rusya sınırları dahilindeki) Finlandiya’da gerçekleştirdiği birleşik oturumda Sovyet Hükümeti oylaması: 700’e karşı 13. Bolşevik Parti’nin ulusların Rusya’dan ayrılma hakkını tanıdığı iyi bilinmektedir ve 2 aydan kısa bir süre içinde Finlandiya bağımsızlığını kazanır.
4 Eylül
Yoğun kitle baskısı sonucunda Troçki ve diğer Bolşevik liderler hapishanelerden tahliye edilir. Kerenski, Askeri Devrim Kurulu’nu dağıtma girişiminde bulunsa da başaramaz.
5 Eylül
Moskova Sovyeti, Sovyet Hükümetine (355’e karşı 254 oy) desteğini açıklar. Krasnoyarsk’ta yapılan Sibirya Sovyetler Kurultayında Bolşevik Partiye verilen destek yenilenir.
8 Eylül
Seçilmiş organları aracılığıyla Baltık Donanmasına bağlı denizciler Geçici Hükümetin iktidarını tanımadıklarını, emirlerine uymayacaklarını ilan ederler. Karadeniz Donanması Merkez Kurulu ayın 11’inde “bütün iktidar Sovyetlere!” talebini açıklar. Bu sırada Kiev Sovyeti de Sovyet Hükümeti lehinde oy verir (130’a karşı 66 oy).
9 Eylül
Menşevikler ve SR’ler umutsuzca Sovyetlerdeki etkilerini yeniden canlandırma adına 1000 delegenin katılımıyla yeni bir oturumda 1 Eylül kararlarını geriye aldırmaya çalışır. Sovyet oylaması yine 519’a karşı 414 oyla (67 eksikle) Sovyet Hükümeti lehine sonuçlanır.
12 Eylül
Lenin yasadışı biçimde, Şubat Devriminden beri olanları ele aldığı Devrim Derslerini yayınlar. Lenin ayrıca en önemli kuramsal çalışmasını da tamamlar: Devlet ve Devrim.
14 Eylül
Lenin, Bolşeviklerin ülkeyi mahvolmaktan nasıl kurtaracaklarının ayrıntısını verdiği Yaklaşan Kaos ve Bununla Mücadele Yöntemi çalışmasını bitirir. Lenin aynı zamanda Moskova ve Petrograd Merkez Kurulu’na bir yazı göndererek neden Bolşevikler İktidarı Almalı? konusunu açıklar.
14-22 Eylül
Geçici Hükümet, bir tür demokratik meşruiyet yaratabilme umuduyla 1200 temsilcinin katılımıyla bir “Demokratik Konferans” toplar. Hükümet, toplantıya katılmayan Lenin ve Zinovyev’i tutuklama amacı gütse de Bolşevikler katılır. Konferans yeni bir koalisyon hükümeti kurulmasına karşı oy verir. Geçici Hükümet bu kararı beğenmez ve yine koalisyon hükümetine ret kararı verecek olan Konferans içinden bir “Geçici Konsey” temsilciliği oluşturmaya karar verir. İstediği “doğru” sonucu alma kararlılığıyla “Hazırlık Meclisi” oluşturulur ve çoğunluğu Geçici Hükümetten seçilir ki bu da Koalisyon Hükümetini onar! Bolşevikler Hazırlık Meclisi’ne, Lenin, Troçki, Stalin ve diğerlerinin itirazlarına karşın katılmaya karar verir. Bu sırada Lenin Uzlaşma Hakkında makalesini yayınlayarak Bolşeviklerin kendi çekirdek ilkelerine ihanet etmeden başkalarıyla uzlaşı arayışında olmalarını açıklar.
18 Eylül
Kerenski, Baltık Donanması Merkez Kurulu’nun dağıtılmasını emreder. Donanma reddeder. Taşkent’te Sovyet yerel idareyi devirir. Kerenski kenti geri almak için asker gönderir ve başarılı olur; çok kişi tutuklanır ve (en son 1861’de köylüler serfken yürürlükte olan) kırbaç cezası yeniden uygulanır. Bunun üzerine 40 Sovyetin işçileri bir hafta sürecek bir Genel Grev başlatır.
23 Eylül
Bolşevik Merkez Kurulu, Kurucu Meclis için aralarında Lenin ve Stalin’in de yer aldığı aday listesini onaylar.
25 Eylül
Koalisyon Hükümetinin üçüncü (ve sonuncu) toplantısı yapılır, seçilen Sovyetlerce yapılan protestolarla yarıda kesilir. Troçki Petrograd Sovyetinin başkanlığına seçilir.
Ekim
Tüm Rusya’daki sendikalı işçi sayısı neredeyse 2 milyondur. 1917’de ülkenin toplam nüfusu 145 milyondur. 1917 yılı için meslek bilgisi olmasa da işçi sınıfında büyük ilerleme sağlandıktan sonra 1926 yılında SSCB’deki toplam işçi sayısı 7,93 milyondur ve bu da o günün toplam nüfusunun %5’ine denk düşer. 1917 yılında işçi sayısı bundan önemli miktarda daha azdır. Rus ve Alman askerleri artan hızda dost olurlar ve cephelerdeki yığınlar seçilen subayların yanında ayaklanır.
5 Ekim
Troçki ve Stalin’le birlikte hazır bulunan Bolşevik liderler Hazırlık Meclisi’ne katılma kararını yeniden oylar. Bu sefer yalnız 1 oy (Kamanev) hükümete katılımı destekler.
6 Ekim
Petrograd Asker Sovyeti, Geçici Hükümete artık rapor vermeyeceğini açıklar.
7 Ekim
Hazırlık Meclisi ilk oturumuna başlar. Bolşeviklere söz sırası geldiğinde Troçki ödünsüz bir konuşma yapar ve konuşması bomba gibi patlar: Bolşevikler katılmayacaktır. Sonraki 11 gün boyunca Hazırlık Meclisi kalan üyeleri arasında bir birlik yaratmaya çalışır ama en önemli ve ivedi sorun – savaşın ne olacağı- hakkında çoğunluk elde etmeyi başaramaz. Delegelerin büyük yeteneksizlikleri ortaya serildikçe büyük bir çaresizlik ve karmaşa yerleşmeye başlar. Bu arada Karargâh 20’sinden önce yeni bir saldırı başlatmayı planlar ki (hükümeti destekleyen) pek çok general bu planı “tamamen delilik” sayar.
10 Ekim
Bolşevik Merkez Kurulu, Geçici Hükümeti devirme kararını ele alarak kabul eder ve üç gün önce Petrograd’a kaçak yollardan ulaşan Lenin’in önerdiği taktikleri izlemeye karar verir. Kamanev ve Zinovyev Geçici Hükümetin devrilmesi için çoğunluğun aldığı karara kesinlikle karşıdır. Politbüro oluşturulur.
12 Ekim
Petrograd Sovyeti, ayaklanmayı yönetecek olan kendi Askeri Devrim Kurulunu oluşturur.
14 Ekim
Lenin, Menşeviklerin ve SRlerin meydan okumasına yanıt verir: Bolşevikler İktidarı Ellerinde Tutabilecekler mi?
18 Ekim
Bolşevik Kamanev ve Zinovyev bir Menşevik gazetesinde Bolşevik devrim planını ifşa eder. Lenin, yakın ilişkileri olmasına karşın her ikisinin de Partiden uzaklaştırılmasını ister. Kamanev ve Zinovyev Parti nezdinde kendi konumlarını savunur: Sadece farklı bir görüşü dile getirmişlerdir. Lenin buna yanıtında genel muhalefetin kesinlikle kabul edilebilir olduğunu, diğer yandan doğası ve etkisi (greve benzer) bu kadar önemli, parti tarafından demokratik olarak alınmış bir karardan sonra bunun söz konusu olamayacağını belirtir. Her ikisi de uzaklaştırılsa da kısa süre sonra affedilirler. Stalin daha sonra bu olayı ele alacak ve nasıl davranılması gerektiğini farklı değerlendirecektir…
19 Ekim
Kerenski Ukrayna Genel Sekreterinden ivedi olarak Petrograd’a gelmesini ister, tutuklanacak gibidir. Bölge savcısı bu sırada “suç eylemleri” nedeniyle Rada’nın soruşturulmasını emreder. Kerenski Baltık Donanmasının seçilmiş subaylarını, yüklerini teslim etmeyi reddetmeyi sürdürürlerse tutuklamakla tehdit eder. Bölgesel Hükümet Kerenski’ye gözdağı verir. Ayrıca, fabrika ve mağazalar Rusya Konferansı aldığı kararla bütün iktidar Sovyetlere! kararını destekler.
20 Ekim
Yeni atanmış olan Savaş Bakanı Verkhovsky Hazırlık Meclisi’nde önceden hazırlanmaksızın Rusya’nın ya hemen barış yapmasını ya da tam bir kaosla yüzleşmeye hazır olmasını ister. Ciddiye alınmaz ve izne gönderilir.
23 Ekim
Bolşevikler haftalardan beri ülke genelinde yoğun ajitasyon kampanyaları yürütmüştür. Lenin, Zinovyev ve Kamanev gibi büyük konuşmacıların yokluğunda Troçki ve Sverdlov durmaksızın çalışır. En önemlisi de binlerce işçinin üzerine binlerce asker, köylü, denizci de artık iktidara el koymanın ve iktidarı ele almanın zamanı geldiğine dair kendi arkadaşlarını ikna eder. Sovyetler “Devrim Kararnamesi No.1”i yayınlar: işçilerin istihdamı ve işten atılmaları Sovyet kontrolünde olacaktır.
24 Ekim
Geçici Hükümet, kaçak yayınlanmakta olan Bolşevik gazeteleri (Temmuz’da ofislerini değiştirdikten sonra adları da değişmiştir: Lislok Pravdy, Proletary, Flaboehy, Raboehy Put) kapatma girişiminde bulunur. Aynı zamanda Bolşevik Merkez Kurulu ve Devrim Askeri Kurulu karargâhı – Smolny’e karşı bir saldırı başlatılır.
Ekim Devrimi başlar. Gece olunca Troçki, Kızıl Muhafızları ve Sovyet işçilerini alarak Neva üzerindeki bütün köprüleri (Dvortsovyi hariç) ve kentin kilit noktalarını, bütün yollar dahil kontrol altına alır. Lenin Smolny’e ulaşır ve Kızıl Muhafızlarla İşçi Sovyetinin idaresini ele alır.
25 Ekim
Sabahleyin Kızıl Muhafızlar Merkez Postaneyi, Nikolaevsky, Varshaysky ve Baltiisky tren istasyonlarını, enerji santrallerini, Devlet Bankasını, merkezi telefon santralini ve başlıca hükümet binalarını ele geçirir. Kışlık Saray, Genelkurmay Başkanlığı, Mariinsky Sarayı ve birkaç diğer nokta hala Geçici Hükümetin elindedir. Saat 10.00’da Devrim Askeri Kurulu Rusya’nın vatandaşlarına zaferi ilan eder!
Moskova’da Albay Ryabtsev devrimci güçlere güçlüce karşı koyar. Savaşta her iki taraf da kayıplar verir.
Saat 22:40’ta Smolny’de İkinci Rusya Sovyetleri Kongresi başlar, Menşevikler ve SRler ayrılır. Kerenski, bir karşı devrimci ayaklanma başlatmak için Kuzeye gider.
26 Ekim
Saat 2.00’de, tek bir kişi bile ölmeden ele geçirilen Kışlık Sara Petrograd’ta devrime zaferi getirir. Sovyetler Kongresi saat 3’te şu kararı alır: İşçiler, Askerler, Köylüler! Yeni Hükümetin kurulmasıyla birlikte Barış Kararı ve Toprak Yasası da çıkarılır.
Bu sırada Sovyet Hükümeti ilk sansür yasası olarak Düşmanlık Güden Gazetelerin Yasaklanması Kararı’nı alır.
27 Ekim
General Kranov ve Kerenski’nin önderliğinde Üçüncü Cavalry Birliği birimleri Petrograd’a yürür. Gün içinde ve ertesi gün Gatchina ve Tsarskow Selo kentlerini ele geçirirler ve Pulkovo Tepeleri’ni alırlar. Gece sonunda Sovyet iktidarı Minsk, Kronstadt, Ivanovo-Voznesensk, Lugansk, Kazan, Rostov-on-Don, Ekaterinburg, Revel, Samara ve Saratov’da başarıyla kurulur.
29 Ekim
Petrograd’ta Junkerler bir ayaklanma girişiminde bulunsa da aynı gün Kızıl Muhafızlar bu girişimi bastırır. Bu sırada Vikhzel (Demiryolcular Yürütme Kurulu) Menşevikler, SR’ler ve Bolşeviklerden oluşan “Birleşik Sosyalist Hükümet” talebini dillendirir. Bu olana kadar gıda nakliyatını durdururlar. Ancak bu kanı genele ait değildir ve kentlere gıda az da olsa ulaşır. Lenin bir şey yapılmamasında ısrarlıdır: Demiryolu işçileri kendileri çözecektir (ve ocak ayında işçiler bunu yeni bir Merkez Kurulu seçerek yapar).
31 Ekim
Sovyet Devrimi Bakü’de galip gelir; toplamda 17 başkentte kazanılmıştır. Bu sırada Kızıl Muhafızlar General Krasnov komutasındaki birliklerle karşılaşır ve Petrograd dışındaki Pulkovo Tepeleri geri alındıktan sonra karşı güçler dağılır.
1 Kasım
Sovyet devrimi Taşkent’in kontrolünü ele geçirir. Kuzeyde General Krasnov esir alınır ama Kerenski yine kaçar.
2 Kasım
Sovyet Hükümeti, Rusya milliyetlerine ayrılma ve tam bağımsız olma olanağı sunan Rus İnsan Hakları Bildirgesini ilan eder. Bu sırada M.V. Frunze Petrograd Kızıl Muhafızlarını, Baltık Donanması denizcilerini ve Ivanovo-Voznesensk’tan ayrılan Kızıl Muhafızları Moskova işçilerini desteklemek için yönlendirir. Bu, karşı devrimci güçlerin belini kırar.
3 Kasım
Moskova çarpışmalarının sonuna kadar Kremlin güvene alınır. Bu arada Bolşevik Parti içinde bir azınlık yeni hükümetle iş birliği yapmayı kabul etmez, Lenin kesin uyarıda bulunur: Ya ayrılıp yeni bir parti kuracaklar ya da demokratik merkeziyetçiliğe uyacaklar. Kamenev, Zinoviev, Rykov, Nogin ve diğerleri Vikzhel sorununa işaret ederek partiden ayrılmaya karar verir. Kamanev’in yerine Sverdlov, Rusya Merkez Yürütme Kurulu Başkanlığı’na seçilir.
5 Kasım
Lenin devrimin zafere ulaştığını ilan eder, insanlara şu güvenceyi verir: “Unutmayın, artık siz bizzat devletin idaresinde bulunuyorsunuz. Siz birleşmez ve devlet işlerinin tamamını ellerinizde toplamazsanız size sizden başka yardımı dokunacak kimse olmayacaktır. Sovyetleriniz bundan böyle devlet yetkisinin organlarıdır, tam yetkili yasama kurumlarıdır.”
9 Kasım
Genelkurmay Başkanı Dukhonin, hemen silah bırakışması sağlanmasını reddettiği için görevinden alınır. Yerine “Ensign Krylenko Genelkurmay Başkanı olarak” atanır. Bu duruma General Dukhonin’in sadık askerleriyle Sovyet hükümetine saldırarak yanıt verir.
18 Kasım
Vladivostok’ta Sovyet hükümeti kurulur.
20 Kasım
Ukraynalı Rada bağımsızlığını ilan eder. Bu arada General Dukhonin Mogilev’de Kızıl Muhafızlar tarafından yenilir.
21 Kasım
Sovyet Hükümeti yayınladığı yönerge ile vatandaşlara seçtikleri politikacıları geri çağırma hakkını tanır.
23 Kasım
Sovyet Hükümeti yayınladığı yönerge ile yüksek maaşlı memurların maaşlarını sınırlar.
26 Kasım
Birinci Dünya Savaşı’na son verme çabalarının başlangıcı olarak Mihver devletleriyle Brest-Litovsk’ta barış görüşmeleri başlar.
28 Kasım
Sovyet Hükümeti, ülkenin başlıca sanayi kentleri yanında 28 kent merkezini de kontrolü altına almıştır. Hükümet, Kadet Partisi önderlerinin tutuklanmasını emreder.
Bu sırada demiryolu işçileri için sekiz saatlik iş günü başlatılır ve daha önce Rus Ortodoks Kilisesi elinde olan eğitim tekeli kaldırılarak Halk Eğitimi Komiserliği kurulur.
3 Aralık
Bolşevikler, Ukrayna’nın koşulsuz ve herhangi bir kısıtlama olmaksızın ayrılma hakkını tanır. Buna karşın Ukrayna Radası Ukrayna Sovyetlerinin toplanmasına ve kongre düzenlemesine izin vermez. Bolşevikler Rada’ya demokrasiyi yaşatmak ya da Rusya ile savaşa girmek arasında seçim yapması gerektiğini bildirir.
6 Aralık
Rus Devrimine eşlik eden Rus kadınları tarihte ilk kez boşanma hakkını kazanırlar. Rus kadınları, yalnızca üç yıl içerisinde, gerçek cinsiyet eşitliğini sağlayan diğer haklarla birlikte 4 ay doğum izni hakkına da kavuşur. Bu, tarihte ilktir.
7 Aralık
Karşı devrim ve sabotajlarla mücadele için Çeka kurulur ve Dzerzinisky başkan olarak atanır. Bu kurumun ilk görevi zenginlerin ekonomik etkinliklerini izlemek olur.
14 Aralık
Bankaların devletleştirildiği ilan edilir.
15 Aralık
Savaşı sona erdirmek için Sovyet Hükümeti, merkez güçlere ateşkes önerir ve ordunun seferberlik halinin sona erdirilmesi başlatılır.
17 Aralık
Kurucu Meclis seçimleri sonuçları, Bolşevikler için karışık sonuçlar olur. 36 milyon oyun %58’i Sosyalist Devrimcilere gider; %25 Bolşeviklere; %13 Kadetlere ve %4 Menşeviklere oy verilir. Bu sonuçlar SR’nin (seçmen çoğunluğunu oluşturan) kırsal köylülük arasındaki yaygınlığını gösterirken Bolşevikler de kentli seçmenler arasında yaygın desteğe sahiptir (Moskova ve Petrograd’taki oyların %53’ünü almıştır). Üstelik Bolşevikler ordu ve donanma içinde de çoğunluk desteğini almışlardır. Bu iki grup içinde elde edilen çoğunluk Bolşeviklerin ocak ayında Kurucu Meclisi dağıtmasının temelini oluşturur.
19 Aralık
Finlandiya Rusya’da bağımsızlığını ilan eder. Bu arada Bolşevikler, Ukrayna Radası’nın müzakere önerisini kabul eder. Müzakereler kısa sürede başarısız olur.
25 Aralık
Birincisi düzenlenen Ukrayna Sovyetleri Kongresi Ukrayna’yı Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak ilan eder; gene Rusya’dan bağımsızdır ve Rada’yı onaylamaz. Rus Kızıl Muhafızlarıyla birlikte Ukrayna Sovyetleri Rada’yı 26 Ocak 1918’de yener.
31 Aralık
Sovyet Komünist Partisi, her ne kadar Fin hükümeti tamamen burjuva bir hükümet olsa da Fin bağımsızlığını kabul eder.
Kaynaklar
ХРОНОЛОГИЯ
Rus Devrimi Tarihi, Leon Trotsky
Lenin İnternet Arşivi
Büyük Sovyet Ansiklopedisi: SSCB Maddesi;
Первая мировая война;
Resimli Büyük Sosyalist Ekim Devrimi Tarihi: 1917.
(Bilim ve Ütopya dergisi Kasım 2017 sayısında yayınlanmıştır.)
