Öncü Gençlik Ankara Üyesi Tolga Dişci Derledi: Bu Hafta Ekonomide Neler Oldu?

HAFTALIK EKONOMİK GELİŞMELER RAPORU (26 Temmuz- 1 Ağustos)

Emek

• Memur-Sen 6. Dönem Toplu Sözleşme görüşmeleri için taleplerini açıkladı.
  • Nedir?
    • Toplu sözleşme, 6 buçuk milyon kişiyi ilgilendiriyor. (Kamu görevlileri ve memur emeklileri)
    • Memur-Sen ve Kamu-Sen ilk kez bu sözleşmede birlikte hareket ediyorlar.
    • Kamu görevlileri için 600 lira seyyanen (eşit biçimde) zam, 2022 için %21, 2023 için %17 artış, ayrıca %6 refah payı talep edildi.
    • Kamuda sözleşmeli istihdama son verilmeli, mevcut sözleşmeli personel kadroya geçirilmeli.
    • Kamu görevlilerine de bayram ikramiyesi verilmeli.
    • Derece yükselmesinde sınırlama sona ermeli.
• TÜRK-İŞ’e bağlı Tüm Taşıma İşçileri Sendikası’na (TÜMTİS) ait 150’den fazla işçinin Yurtiçi Kargo tarafından işten çıkartılmıştı. Yürütülen hukuk mücadelesinde bazı işçilerin durumuna dair karar açıklayan mahkeme, sendikal nedenle işten çıkarma yapıldığına karar vererek işe iade ve tazminat ödenmesine hükmetti.
• TÜRK-İŞ dört kişilik bir aile için açlık sınırını 2.903₺, yoksulluk sınırını 9.457₺ olarak açıkladı.
  • Dört kişilik bir ailenin asgari gıda masrafı geçen yıla göre %20,65 arttı.
• Giresun’da fındık işçisinin günlük asgari yevmiyesi 120 lira olarak belirlendi.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Temmuz 2021 istatistiklerine göre,
  • Sigortalı işçi sayısı 15 milyon 27 bin 910’a çıktı.
  • Toplam sendika sayısı 2021’de 6 artarak 206’ya yükseldi.
  • 2.123.685 işçi halihazırda sendika üyesi.
  • Sendikalı işçi oranı 0,27 puan azalarak %14,13.
  • En büyük sendikalar sırasıyla TÜRK-İŞ, HAK-İŞ ve DİSK oldu.

Üretim

• Ankara Sanayi Odası’nın kurduğu Model Fabrika ile verimlilik %140 arttı.
  • Nedir?
    • Model Fabrika sanayicilere üretim eğitimi vermek için 2018’de kuruldu.
    • Fabrikada Toyota Üretim Sistemi kullanılıyor.
      • Ne demek?
        • Üretimde gereksiz kaynak kullanımının yok edilerek verimliliğin arttırılması esaslı hareket eden sistem.
    • Bu sisteme göre teorik eğitimlerin ardından, hammaddeden teslimata kadar olan süreci kapsayan konularda pratik eğitimler veriliyor.
    • Fabrikada eğitim alan üreticilerin arasından, fazladan hiçbir yatırım yapmadan verimliliğini %140’a kadar arttıranlar oldu.
    • Fabrika, Kamu Yatırım Programı’ndan ve 11. Kalkınma Planı kapsamında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yatırım fonundan maddi destek aldı.
• Kuraklık nedeniyle Afyonkarahisar’da haşhaş hasadı 15 gün önce çekildi, üretimde geçen yıla göre %30 düşüş bekleniyor.
• Fatih sondaj gemisi Karadeniz’deki Türkali-4 kuyusunda sondaja başladı.
• Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na Siirt sınırları içinde kalan bir alanda 5 yıl süreyle petrol arama ruhsatı verildi.
• Kuraklık nedeniyle saman fiyatları geçen yıla göre %150 civarında arttı.

Finans

• 2021 yılının ilk çeyreğinde Türkiye hisse senedi piyasasında yapılan işlemler geçen yılın aynı dönemine göre 2,5 kat artarak 5,2 trilyon lira ile zirveye ulaştı.
• Mayıs 2020’de hisse senedi piyasasındaki 1,5 milyon olan yerli yatırımcı sayısı, Mayıs 2021’de 2,5 milyonu aştı.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) rezervleri önceki aya göre %6,1 artarak 97,7 milyar dolar seviyesine ulaştı. Döviz rezervleri %19,5 artarken, altın rezervleri %7,8 azaldı.
• Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Türk Lirası cinsinden mevduatlarda (banka hesaplarında) stopaj oran indirimlerinin Eylül sonuna kadar uzatıldığını açıkladı.
  • Ne demek?
    • Stopajın düşürülmesiyle, Türk Lirası cinsinden mevduat bulundurmanın karı arttırılmış oluyor.
    • Bu yolla, Türk Lirası’na olan talebin arttırılması ve döviz cinsi yatırımların liraya kaydırılması hedefleniyor.
• Nijerya Merkez Bankası, kripto para kullanımının yasaklanmasının ardından “e-naira” adı verilen dijital para birimini piyasaya sürmeyi planladığını bildirdi.

Dış Ticaret

• Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 19-40 yaş arasındaki ihracatçıları bir araya getirerek, kendi faaliyet alanları ve yönetim kurulu olan “Genç TİM”in kurulma çalışmalarını başlattı.
• Katmerciler, Kenya Savunma Bakanlığı ile zırhlı muharebe aracı bakım ve yedek parça temini dahil olmak üzere 91 milyon dolarlık sözleşme imzaladı.
• Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği’nin (EVSİD) açıklamasından bazı satır başları:
  • Pandemide plastik hammaddede %60-70, metal hammaddede %80 civarında artış yaşandı.
  • İthalat vergisinin geçici süreliğine kaldırılması üretimi rahatlatacak.
  • Venezuela’ya son 5 yılda sektörün yaptığı ihracat yüzde 2 bin 838 arttı.
  • Türkiye bu sektörde Çin’den sonra en büyük net ihracatçı.
• BMC 35 adet daha otobüs ihraç ederek Gürcistan’da kullanımda olan araç sayısını 2019’dan bu yana 261’e çıkardı.

Diğer Gelişmeler

• Peru’da devlet başkanlığı seçimlerini ilk kez bir köylü, sosyalist Pedro Castillo kazandı. Hükümetin kurulması ardından Peru para birimi son yedi yılın en düşük değerine geriledi. Castillo, hükümetin piyasaların beklentisine göre değil Peru halkının çıkarları doğrultusunda kurulduğunu ifade etti.
• Türkiye’de sağlık turizmi sektörü, 2019’dan bu yana yaklaşık %70 küçüldü. Küçülmede en önemli etken pandemi oldu.
• Son 1 yılda Türkiye genelinde konut fiyatları %31,68 artarken, pandeminin etkisiyle müstakil konut fiyatları %64,43 arttı.
• Türkiye Bankalar Birliği Rize, Artvin ve Düzce illerinde yaşanan sel felaketlerinden etkilenen vatandaşların başvurmaları halinde borçlarının ertelenmesine karar verdi.
• İstanbul’da servis ücretlerine %15 zam yapılması kabul edildi.
• Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK), yeni bir kapanma yaşamamak için 81 ildeki odalara aşı genelgesi gönderdi. Genelgede aşı olmayan elemanların çalıştırılmaması ve müşterilerde HES Kodu ile aşı sorgulaması yapılması istendi.

Tolga Dişçi
Öncü Gençlik Ankara Üyesi