Tolga Dişçi, Öncü Gençlik Ankara Üyesi
15-21 Şubat
HAFTALIK EKONOMİK GELİŞMELER RAPORU
Üretim:
• Pimtaş, Gebze Teknik Üniversitesi ile beraber 100 hektarlık bir alana dikey tarım fabrikası kuruyor.
o Ne demek?
▪ Dikey tarım, toprak kullanmadan üst üste raflarda yapılan bir tarım yöntemi.
▪ Böcek ilacı gibi kimyasallar kullanmadan, minerallarin sudan, ışığın LED lambalardan sağlanmasıyla tarım yapılıyor.
▪ Marulun toprakta bir mahsul verdiği süre 60 günden 15 güne düşüyor.
▪ Dikey tarım, Türkiye’de ilk kez 2018’de Bakanlık tarafından uygulanmaya başlanan yeni bir sistem.
• Adıyaman’da 15 okulun çatısına güneş panelleri kurulacak. o Panellerin, okulların elektrik ihtiyacının yanında binlerce evin ihtiyacını da karşılaması bekleniyor.
• Avrupa’nın en büyük “yeşil OSB’si” (Organize Sanayi Bölgesi) Dikili’de kuruluyor. o Topraksız tarımın ve tamamen yenilenebilir enerjinin kullanılacağı tesiste tüm atıkların geri dönüşümü sağlanacak. o OSB’nin 3500 kişilik istihdam oluşturması bekleniyor.
• Türkşeker’e ait Malatya Şeker Fabrikası, 2020’de üretimini %29 artırarak, 40 yılın en yüksek üretimini gerçekleştirdi. • Sakarya Gaz Sahası’nda ilk etapta günlük 10 milyon, ikinci etapta günlük 40 milyon metreküp gaz çıkarılacak.
o Ne demek?
▪ 40 milyon m3 Türkiye’nin şu an 1 ayda ürettiği gaza denk geliyor.
▪ İkinci aşamaya geçilmesiyle Türkiye’nin yıllık doğalgaz üretimi yaklaşık 30 katına çıkacak.
• Dünyanın tamamen biyodizel yakıt ile çalışan ilk jeneratörü Türkiye’de üretildi. o İlki gerçekleştiren Arken Jeneratör şirketi tamamen yerli sermayeli ve 72 ülkeye ihracat yapıyor.
Emek:
• Hak-İş’e bağlı Öz Sağlık-İş’in yaptığı Bakanlığın finanse ettiği araştırmaya göre, o Sağlık çalışanlarının %67’si en az bir kez çalışırken sözlü ya da fiziki şiddete maruz kaldı.
• Kadıköy Belediyesi’nde grev yapan DİSK Genel-İş’e bağlı işçiler Toplu İş Sözleşmesi’nde anlaşma sağlanması sonucu grevi sonlandırdı. o Grev, sendika genel merkezinin belediye işçilerinin kabul etmediği maddeleri içeren bir anlaşmayı imzalaması üzerine, sendika şubesi tarafından başlatılmıştı.
• İzmir Menemen Belediyesi’nde başkanın görevden alınmıştı, yerine geçen başkan vekili Belediye-İş Sendikası üyesi 660 işçiyi iş başı yaptırmadı, 15 Ocak’ta yapılması gereken ödeme yapılmadı. o İşçiler belediye önündeki eylemlerine devam ediyor.
• Ataşehir’de Toplu İş Sözleşmesi’nde anlaşma sağlanamaması üzerine Genel-İş’e bağlı işçiler grev kararı aldı. İşçiler belediye önünde greve başladı.
• Şeker-İş’in Afyon’da bir fabrikada yetkili sendika olduğuna dair 2014’te yaptığı başvuru işverenin itirazları sonucu uzayarak ancak 4 yıl sonra sonuçlanmış ve bu sırada sendikanın iş yerinde işçileri temsil etme ve Toplu İş Sözleşmesi (TİS) yapma yetkisi ertelenmişti. o Anayasa Mahkemesi, Şeker-İş’in dava sürecinin uzamasının sendika aleyhine hak ihlali oluşturduğuna ve tazminat ödenmesi gerektiğine karar verdi. o Kararın emsal rol oynayarak, işverenlerin dava sürecini uzatmaya yönelik girişimlerinde caydırıcı olması bekleniyor.
• Türkiye Gazeteciler Sendikası’na üye olan 3 gazeteci, Sözcü gazetesindeki işlerinden 2019’da atılmıştı. Mahkeme işe iade ve gazetecilere tazminat ödenmesi kararı verdi.
• Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanan Staj Seferberliği programı başvuruları başladı.
o Nedir?
▪ Program 50 binin üzerinde öğrenciye staj imkanı sağlayacak.
▪ Kamu kurumları ve gönüllü özel sektör kuruluşları, adayların kimlik bilgilerini görmeden başarılarına göre staj teklifi sunacak.
▪ Öğrencilerin sigortası üniversite tarafından, staj ücretleri ilgili kurum tarafından ödenecek.
▪ Staj yapacağı kurumu seçme hakkı öğrenciye verilecek. ▪ Tüm üniversitelerden ön lisanslar da dahil olmak üzere öğrencilere staj imkanı sağlanması planlanıyor.
Dış Ticaret:
• Türkiye ile Çin arasındaki ticaret 2020’de %16 arttı. o Çinli şirketlerin Türkiye’de imzaladıkları sözleşme tutarı 2,5 kat arttı.
• THY’nin kargo şirketi olan Turkish Cargo’nun katkısıyla Türkiye İhracatçılar Meclisi üyesi ihracatçıları son 3 yılda yaptığı ihracatlar %40 ile %105 arasında arttı.
• Türkiye’nin geliştirdiği ilk havadan atılan seyir füzesi olan SOM, Azerbaycan’a ihraç edilecek.
• Türkiye’de özellikle Norveç, İzlanda ve Danimarka gibi Kuzey Avrupa ülkelerine ihraç edilmek üzere elektrikli ve hibrit gemiler üretilmeye başladı. o Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bünyesinde kurulacak olan Araştırma ve Teknik Kural Geliştirme Komisyonu ile, elektrikli gemi alanında yapılacak çalışmalar tek çatı altında toplanacak.
• Türkiye, 2020’de 400 milyon dolarla Ukrayna’daki en büyük yabancı sermaye yatırımcısı ülke oldu.
Dünyadaki Gelişmeler:
• Katar ile Suudi Arabistan arasındaki ticaret 3,5 yıl sonra yeniden başladı. o Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn ve Mısır 2017’de Katar’a ambargo uygulamaya başlamış ve ilişkileri kesmişti.
• Suudi Arabistan, kamu kurumlarının merkezi yurt dışında bulunan firmalarla 2024 itibariyle sözleşme yapmayacağını duyurdu.
• 2020’de Çin, ABD’yi geçerek AB’nin en büyük ticaret ortağı haline geldi.
• 2020 yılında yaşanan afetler dünya genelinde 268 milyar dolar (1,876 trilyon lira) ekonomik kayba yol açtı.
• Azerbaycan, Karabağ’da demiryolu hattı inşasına başladı. Söz konusu hat Azerbaycan ile Nahçıvan’ı doğrudan birbirine bağlayacak.
• Almanya, Kuzey Akım – 2 boru hattı projesinin terk edilmesinin Alman ekonomisini zayıflatacağını, işsizliği arttıracağını ve Almanya için ölümcül olacağını söyledi.
• BM, COVID aşılarının %75’ini sadece 10 ülke kullanırken 130’dan fazla ülkeye tek bir doz aşı bile gitmediğini açıkladı. o Ekonomik bir adaletsizliği gösterse de ülke sayısından ziyade aşı ulaşan nüfus daha sağlıklı bir göstergedir. O açıdan tek başına ülke sayıları durumu yeterli açıklamıyor.
• Tüm dünyada kamu, özel sektör ve hane halklarına (bireyler) ait borçlar 281,5 trilyon dolarla tarihin en yüksek seviyesine çıktı.
o Ne demek?
▪ Bu borç, dünyada bir senede üretilen mal ve hizmetlerin toplam değerinin 3,5 katına eşit.
▪ Geçen yıla göre toplam borçlar %9 kadar arttı.
▪ Bu oran 2008 krizinden sonraki artıştan daha fazla.
▪ Borç oranı en fazla artan ülkeler gelişmiş ülkeler arasında Fransa, İspanya ve Yunanistan; gelişmekte olan ülkeler arasında Çin, Türkiye, Kore Cumhuriyeti ve BAE oldu.
▪ 51,1 trilyon dolar olan toplam hane halkı borçlarının 14,6 trilyon dolarını yani yaklaşık 3’te 1’ini ABD hane halkları oluşturuyor.
• İtalyan Rekabet Kurumu, kullanıcı verilerinin uygunsuz kullanımını sonlandırma talimatlarına uymadığı gerekçesiyle Facebook’a 7 milyon avro para cezası verdi.
• Çin-Afrika İnovasyon İş Birliği Merkezi, Wuhan’da kuruldu.
o Merkez, bilimsel inovasyon işbirliği kuvvetlendirmeyi, gençler arasında temasları yoğunlaştırmayı ve sanayi sektörlerinin karşılıklı gelişmesine katkıda bulunmayı hedefliyor. o Merkez, Kuşak ve Yol Girişimi’nin hayata geçirilmesi ve ortaklığın geliştirilmesi için kuruldu.
• Venezuela Devlet Başkanı Maduro, Teksas’ta yaşanan soğuklar nedeniyle elektrik sıkıntısı çeken Meksika’ya doğal gaz tedariki sağlama teklifinde bulundu.
o Meksika’nın devlete ait petrol şirketiyle Venezuela’nın şirketi arasında “Stratejik İttifak” antlaşması yapılabileceğini söyledi.
Türkiye’deki Diğer Gelişmeler:
• Ticaret Bakanlığı tarafından zincir marketlerle ilgili ikinci bir taslak metin hazırlandı, metne göre, o Zincir marketler Pazar günleri 11.00’den önce açılmayacak. o Satış alanı 1500 metrekareden küçük zincir mağazalarda tütün, mobilya, telefon, elektronik eşya ve beyaz eşya satılamayacak. o Zincir marketler, raflarının %1’ini coğrafi işaretli ürünlere ayırmak zorunda olacak.
▪ Coğrafi işaret, Türk Patent Enstitüsü tarafından bir yöreyle özdeşleşmiş ve belli bir kalitenin üstündeki ürünlere verilen bir işaret. Bu ürünler, benzerlerinden daha pahalıya satılıyor.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi, olası bir depremde 200 bin binanın orta ve ağır hasar alabileceğini bunun da yaklaşık 3 milyon insanı etkileyeceğini açıkladı.
• Bursa’da mahkeme, pandeminin kiracı ve dükkan sahibi arasında öngörülemeyen bir durum olduğuna karar vererek, kira borcunu ödeyemeyen kiracının pandemi sürecindeki kira bedelinin %50 azaltılmasına ve borcun yarısını ödemesine hükmetti.
• Hammadde fiyatları ve işçi ücretlerindeki artıştan dolayı, Nisan ayından itibaren hazır giyimde (kıyafetler) %30 zam bekleniyor.
• Tarımsal girdi fiyatları (mazot, gübre, tohum, yem, tarım aletleri gibi) 2020’de %17,5 arttı. o En düşük artış tohum, veteriner harcamaları ve enerjide olurken, en yüksek artışlar makine bakım masrafları, çiftlik binaları ve hayvan yeminde gerçekleştir.
• Aliyev, Türkiye ve Azerbaycan arasında kimlik kartıyla (pasaportsuz) geçişi başlatacak yasayı imzaladı.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan, artan gıda fiyatlarını kontrol altına almak için Tarım Kredi Kooperatifleri ‘ne ait marketlerin regüle edileceğini ve sayılarının arttırılacağını söyledi.
• Ticaret Bakanlığı, ticaret sicili müdürlüklerine gitmeden elektronik ortamda şirket kurulabilmesini sağlayacak düzenlemeyi başlattı.
• MEB, mesleki eğitim için Dijital Görsel İçerik Geliştirme Ar-Ge Merkezi’ni kurdu. o Ankara Kalaba Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde açılan Merkez’de, gelecek dönem eğitim verilmeye başlanacak. o “Animasyon”, “çizgi film”, “sanal gerçeklik”, “artırılmış sanal gerçeklik” gibi içeriklerin hazırlanması eğitimleri verilecek merkez Türkiye’de ilk olacak.
• Elektrik fatura borcunun ödenmemesi halinde 65 yaş üstü, engelli tüketiciler, şehit aileleri ve muharip/malul gazilerin elektriği 3 ay kesilemeyecek.
• Elektrik sözleşmeleri ve sözleşme sonlandırmaları artık e-Devlet üzerinden yapılabilecek.
• Erzurum’da bulunan Tortum Hidroelektrik Santrali, “işletme hakkının verilmesi” yoluyla özelleştirilecek.
oncugenclik.org.tr
