Öncü Gençlik Ankara Üyesi Tolga Dişci Derledi: Bu Hafta Ekonomide Neler Oldu?

HAFTALIK EKONOMİK GELİŞMELER RAPORU (26 NİSAN -2 MAYIS)

Üretim:

• Türkiye’de ilk kez yüzer güneş paneli üretildi.
  • GTC Enerji ve HSB Marine tarafından üretilen panel plastik yerine fiber yüzdürücü aksam “cam cam” denilen paneller kullanıyor. Bu özellikler verimin ve dayanıklılığın artmasını sağlıyor.
• Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ), Milli Muharip Uçak Programı için ayrılan devlet bütçesini 1,3 milyar dolar olarak açıkladı.
• ASELSAN‘ın karı bu yılın ilk çeyreğinde (Ocak-Mart), geçen yılın aynı dönemine göre %34 artarak 1,2 milyar TL oldu.
• Çinli akıllı telefon şirketi Vivo, Gebze’de üretim tesisi kurdu. Tesis üretime mayıs ayında başlayacak.
• Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar’ın açıklamasından bazı satırbaşları:
  • Nisanda soğan, maydanoz, ıspanak, patates ve süt gibi ürünlerin market fiyatı üreticiden çıktığı fiyatın 3 ila 4 katı idi. Bayraktar, üretici ile tüketici arasındaki fiyat makasının bir türlü kapanmadığına dikkat çekti.
  • Nisanda fiyatı en çok artan üç ürün sırasıyla patates (%45,5), kuru soğan (%31,2) ve karnabahar (%18,8) oldu.
  • Nisanda fiyatı en çok düşen üç ürün sırasıyla ıspanak (%33,3), yeşil soğan (%30,8) ve patlıcan (%27,3) oldu.
  • Son 1 yılda bazı gübre fiyatları %90’ın üzerinde artarken, bazı yem fiyatları %30-%40 arasında artış gösterdi.
  • Nisanda markette 12, üreticide 7 ürünün fiyatı düşerken; markette 27, üreticide 13 ürünün fiyatı arttı.
• Şemsi Bayraktar’ın bazı önerileri şöyle:
  • Sözleşmeli üretim yaygınlaştırılmalıdır.
    • Ne demek?
      • Sözleşmeli üretim, üretici ve firma arasında karşılıklı üretim ve alım sorumluluklarının yüklenilmesiyle planlı ve ihtiyaca göre üretim yapılmasını sağlayan yöntemdir.
  • Üretim doğru yerde, doğru zamanda ve doğru miktarda iç ve dış talebe göre planlanmalıdır.
  • Üretici örgütlenmesine önem verilmelidir.
  • Ürünler üreticiden tüketiciye örgütlü bir yapı ile ulaştırılmalıdır.

Emek:

• TÜRK-İŞ mart ayı için açlık sınırını 2.735₺ ve yoksulluk sınırını 8.911₺ olarak açıkladı.
  • Ne demek?
    • Açlık sınırı, dört kişilik bir ailenin aylık asgari gıda harcamasını temsil ediyor.
    • Yoksulluk sınırı, dört kişilik bir ailenin aylık ihtiyaç harcamalarının asgari tutarını temsil ediyor.
• İşten çıkarma yasağı 30 Haziran’a uzatıldı.
• Emeklilere verilecek bayram ikramiyesi 1100 ₺ oldu.

Dış Ticaret:

• Türkiye’nin su ürünleri ihracatı (balık ve suda yaşayan diğer hayvanlar) tarihte ilk kez 1 milyar doları geçti. En çok ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla Hollanda, Rusya, İtalya ve Yunanistan oldu. Türkiye en çok alabalık, çupra ve levrek ihraç etti.
• Karsan şirketi, Romanya’ya 10 adet daha elektrikli otobüs ihraç ederek Romanya’daki toplam ihracatını 120 otobüse çıkardı.
• Türkiye, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre otomotiv satışlarını %60,6 artırarak Avrupa’da en çok satış yapan 6. ülke oldu.
  • Ne demek?
    • Otomotiv; otomobil, kamyon, otobüs gibi motorlu taşıt üreten sanayi dalı anlamına geliyor.
• 2020 yılında sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatını en çok arttıran üç ülke sırasıyla Çin, Hindistan ve Türkiye oldu.

Finans:

• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), %9,4 olan yıl sonu enflasyon tahminini %12,2’ye yükseltti.
• Sermaye Piyasası Kurulu ile Azerbaycan Merkez Bankası, bilgi alışverişi ve teknik işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla mutabakat imzaladı.
• Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, kripto varlıklara ve alım satımına aracılık yapan platformlara düzenleme getirilmesi gerektiğini ifade etti.
• 2020 yılında 1.9 milyar dolar değerinde kripto para ya çalındı ya da kayboldu.
• ABD’li şirket Bitcoin Fog’un yöneticisi, 336 milyon dolara denk gelen Bitcoin aracılığıyla kara para akladığı gerekçesiyle gözaltına alındı.
  • Ne demek?
    • Bitcoin ve kripto varlık transferlerinde isimler gizli tutulduğu için, kara para aklamada bir yöntem olarak kullanıldığı otoritelerce iddia ediliyordu.

Türkiye ile İlgili Diğer Gelişmeler:

• Dünya Bankası, Türkiye Ekonomik İzleme Raporu’nda Türkiye’de 2019 yılında %10,2 olan yoksulluğun 2020 yılında %12,2’ye yükseldiği tahmininde bulundu.
• Dünyanın en büyük 250 perakende şirketi açıklandı. Listede Türkiye’den Bim (152.) ve A101 (244.) yer aldı.
• TÜSİAD Ekonomik Araştırma Forumu bünyesinde yapılan araştırmaya göre, gelişmekte olan ülkeler arasında enflasyonu son 10 yılda %5’in altında tutamayan tek ülke oldu.
• Doğal gaza mayıs ayında zam geliyor.
  • Konut ve sanayide kullanılan doğal gaza %1, elektrik üretim santrallerinde kullanılan doğal gaza %12 zam uygulanacak.

Dünyadaki Gelişmeler:

• Dünya Ticaret Örgütü Başkanı, yapılacak ticaret reformlarında Çin’e hedef alındığı hissi verilmemesi gerektiğini aksi durumda Çin’in çok fazla direnci ile karşı karşıya kalınacağını ifade etti.
• BM 2021 Gıda İsrafı Endeksi Raporu yayınlandı:
  • Dünyada her yıl 931 milyon ton gıda israf ediliyor.
  • En çok gıda israf eden ülkeler sırasıyla Kongo, Meksika ve Türkiye.
  • Türkiye’de her yıl kişi başına 93 kilo gıda çöpe gidiyor.
  • İsrafın %61’i evlerden, %26’sı gıda hizmeti veren mekanlardan, %13’ü satıcılardan kaynaklanıyor.
• Dünyada satılan elektrikli araç sayısı 2020’de önceki yıla göre %41 artarak 3 milyona ulaştı.
  • AB ilk kez Çin’den daha fazla elektrikli araç satışı gerçekleştirdi.
  • 2020’de AB 1,4 milyon, Çin 1,2 milyon, ABD 295 bin elektrikli araç sattı.

Tolga Dişçi
Öncü Gençlik Ankara Üyesi