Öncü Gençlik Ankara Üyesi Tolga Dişci Derledi: Bu Hafta Ekonomide Neler Oldu?

HAFTALIK EKONOMİK GELİŞMELER RAPORU (22-28 MART)

Üretim:

• Kahramanmaraş’ta Kipaş Holding tarafından kurulan kağıt fabrikası Haziran ayında üretime başlayacak.
  • Nedir?
    • Fabrikanın yıllık 730 bin ton kağıt üretmesi ve 200 milyon dolarlık ihracat yapması bekleniyor.
    • Fabrika ilk aşamada 1000 kişiye istihdam sağlayacak.
    • Fabrika 55 megavat elektrik üretimiyle kendi ihtiyacını karşılayacak.
• MÜSİAD Kurucu Başkanı Erol Yarar’ın Aydınlık gazetesine yaptığı açıklamadan bazı satırbaşları:
  • Yüksek faize dayalı sıcak para politikası kısa dönemde sağladığı faydanın yanında sonradan daha büyük sorunlar doğurmuştur.
  • Dünya parasal büyüklüğünün eriştiği nokta, üretim ve ticaret toplamından kat kat fazla.
  • 1920’den beri milli sanayi mücadelesi veriyoruz. Tek çıkış milli sanayinin güçlendirilmesidir. Para politikalarına önem verince sanayi politikalarını ikinci plana bıraktık. Önceliğimiz para politikası değil sanayi politikası olmalı.
  • Tek yol devrim. Ekonomik parametrelerin hepsini baş aşağı etmemiz lazım. Para öncelik değil üretim öncelik dememiz lazım.
• Hazır giyim sektöründe maliyetler geçen yıla göre %75 ila %300 arasında artış gösterdi. Sanayiciler hammadde ihracatının durdurulmasını ya da ithalattaki gümrük vergilerinin kaldırılmasını talep etti.
  • Neden arttı?
    • Pandemi sonrasında dünyadaki yoğun talep.
    • Liranın değerindeki ani düşüş.
    • Dünya ölçeğinde gemi taşımacılığı fiyatlarının artması.

Dış Ticaret:

• Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Başkanı Orhan Aydın ülkemiz için stratejik ve ihtiyacımız olan ürünleri AB Gümrük Birliği sözleşmesinden çıkarmamız gerektiğini ifade etti.
• Moda ve Hazır Giyim Federasyonu (MHGF) Başkanı Hüseyin Öztürk, Türkiye’nin mutlaka dalgalı kurdan sabit kura ya da ihracatçı kura dönmesi gerektiğini söyledi.
  • Ne demek?
    • Dalgalı kur, kurun serbest piyasa içinde tamamen para birimlerine olan talebe göre belirlendiği sisteme deniyor. Bu yöntemde geleceğe dair beklentiler ve spekülasyon paranın değerinin belirlenmesinde önemli rol oynuyor.
    • Özellikle dış politikada rekabetin arttığı dönemlerde, kur dalgalanması çok daha hızlı gerçekleşiyor bu da ithalatın ve ihracatın fiyatında ani değişikliklere sebep oluyor.
    • Bu açıdan Federasyon Başkanı burada firmaların önünü görebilmesi ve şoklar yaşamaması adına kur fiyatının kontrol edilmesini öneriyor.
• Ticaret Bakanlığı bünyesinde akıllı ihracat robotu, pazara giriş haritası, ülke ve sektörlere dair detaylı güncel bilgiler içeren Kolay İhracat Platformu devreye alındı.

Emek:

• TÜİK 2020 yılı işgücü istatistiklerini açıkladı:
  • Türkiye’de işsiz sayısı 4 milyon 61 bin kişiye ulaşarak %13,2 oranında gerçekleşti.
    • İşsizlik, yalnızca iş arayıp bulamayanlar üzerinden hesaplanıyor. Bu yüzden çalışmayan toplam nüfusu temsil etmiyor.
  • Toplam çalışan sayısı 1 milyon 268 bin kişi azaldı.
  • Çalışan nüfusun çalışabilecek toplam nüfusa oranı %3 azalarak %43 oldu.
• Türkiye’de yaşayan ve çalışma yaşında bulunan 1.3 milyon Suriye vatandaşının, yalnızca 50 bini çalışma iznine sahip.
• Sağlık-Sen, Sağlık Bakanlığı önünde döner sermaye sisteminin iyileştirilmesi talebiyle eylem yaptı.
  • Sağlık-Sen, 81 ilde aynı meslekten ve branştan olan, aynı işi yapan, aynı eğitime ve aynı tecrübeye sahip kişilerin farklı farklı ücretler aldığına dikkat çekti.
• Türk-İş dört kişilik bir ailenin açlık sınırını 2.736₺, yoksulluk sınırını 8.912₺ olarak; bekar bir çalışanın yaşama maliyetini 3.316₺ olarak hesapladı.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, istihdam edecekleri teknik personelin %20’sinin yeni mezunlardan oluşacağını duyurdu.

Finans:

• Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan “serbest piyasa mekanizmasından” taviz verilmeyeceğini ve “liberal kambiyo rejimi” uygulamasının devam edeceğini belirtti.
  • Ne demek?
    • Dalgalı kur diye de adlandırılan liberal kambiyo rejimi döviz kuru fiyatlarının piyasada belirlendiği ve devlet müdahalesinin asgari oranda tutulduğu kur politikaları için kullanılıyor.
• TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, önümüzdeki aylarda hemen faiz indirimi yapılmayacağını açıkladı.

Dünyadaki Gelişmeler:

• Dünya genelinde uygulanan 411 milyon doz COVID-19 aşısının %76’sı yalnızca 10 ülkede uygulandı.
• ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powell dijital dolar konusunda acelesi olmadıklarını belirterek, mevcut dijital paraların değer ölçmekten çok spekülasyon amaçlı kullanıldığını söyledi.
• Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya ve Çin’in Batı kontrollü ödeme sistemleri kullanımını azaltması çağrısı yaptı.
  • Ne demek?
    • Lavrov’un çağrısının özünü dolardan kurtulmak oluşturuyor. Dolar, özellikle ABD’nin diğer ülkelere yaptırım gücünü arttıran bir araç işlevi görüyor.
• Norveç, AB’nin onaylaması halinde Rus Sputnik V aşılarını almaya hazır olduklarını açıkladı.
• ABD’de Trump tarafından imzalanan ve Çinli firmaları gerekli şartlar oluştuğunda ABD borsalarından çıkarma yetkisi veren Yabancı Şirketler Sorumluluk Yasası yasa uygulanmaya konuldu.
• Çin, Tunus’a 200 bin doz COVID-19 aşısı hibe etti.
• Sudan, Türkiye ile Kızıldeniz’de gemiler vasıtasıyla elektrik üretimini %67 oranında artırılması konusunda anlaştı.
• İran ile Çin, İran’ın Kuşak ve Yol Girişimi’ne katılımını öngören 25 yıllık bir iş birliği anlaşması imzaladı.
• Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro, COVID-19 ile mücadelede yardımları için Türkiye, Rusya, Çin, Hindistan ve Küba’ya teşekkür etti.
• ABD, ABD’li şirketlere vergi uygulayan Türkiye, İngiltere, Hindistan, İtalya, İspanya ve Avusturya’dan ithal edilen ürünlere vergi uygulayabileceğinin sinyalini verdi.

Türkiye’deki Diğer Gelişmeler:

• Türkiye’de kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı son 20 yılda yaklaşık %45 azaldı.
• İstanbul’un birçok ilçesinde kira fiyatları 1 yılda %50 ile %120 arasında arttı. Artışta, arzın azalması, ucuz kredi, metro inşaatları ve kentsel dönüşüm etkili oldu.
• Suriyelilerin Türkiye’de kurduğu işletme sayısı 10 yılda 20 bine ulaştı.
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), dağıtım şirketleri ve görevli tedarik şirketlerine yapılan elektrik satışlarında Nisan-Haziran dönemi için geçerli olmak üzere %17,5 indirime gidecek.

Tolga Dişçi
Öncü Gençlik Ankara Üyesi